Eχουμε πολλούς λόγους να θυμόμαστε τις Κυβέρνησεις της Νέας Δημοκρατίας. Ενας από αυτούς είναι η αναθεώρηση του ρυθμιστικού σχεδίου Αθήνας 1985, που τόσο έντεχνα προσπάθησε να περάσει ο Γιώργος Σουφλιάς. Στην προσπάθεια αυτή ξεδιπλώνεται όλη η φιλοσοφία του νεοφιλελεύθερου τρόπου «ανάπτυξης». Ολο το σκεπτικό για την ποιότητα της ζωής σε μια πόλη, που βάσει προβλέψεων πρόκειται να εξαπλωθεί ακόμα περισσότερο τόσο από Δυτικά όσο και από Ανατολικά, με σκοπό να φιλοξενήσει οκτώ εκατομμύρια κατοίκους. Τους βασικούς πυλώνες στήριξης αυτού του σχεδίου θα αποτελέσουν οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες και οι εργολάβοι. Θεωρείται -από την κυβέρνηση- πως αυτή η εξέλιξη μπορεί να αποτελέσει ένα αντίδοτο στην οικονομική κρίση, αφού η «οικοδομή» γενικότερα θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα κινήσει μεγάλο μέρος του εμπορικού κόσμου. Ομως οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα καταστροφικές για το περιβάλλον, αλλά και για την ποιότητα ζωής. Πριν λίγες μέρες ο Γιώργος Σουφλιάς ανακοίνωσε την έναρξη διαγωνισμού για την κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων ταχείας κυκλοφορίας μήκους 70 χλμ περίπου, οι οποίοι θα συνδέουν την ΒόρειοΑνατολική Αττική με το θαλάσσιο μέτωπο του Σαρωνικού, την Δυτική Aττική, με τελική κατάληξη το λιμάνι του Πειραιά.
Πηγή : Eφημερίδα ΑΥΓΗ 01/09/2009.
Οι νέοι αυτοί οδικοί άξονες, οι οποίοι θα περνούν μέσα από τα εναπομείναντα δάση του Υμηττού, θα τρυπάνε το βουνό και θα διατρέχουν τα καμμένα δάση της Πεντέλης, πρόκειται να αλλάξουν εντελώς την χρήση γης. Μαζί με τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους έρχεται η οικοπεδοποίηση και ο αποχαρακτηρισμός δασικών εκτάσεων, με τελικό αποτέλεσμα την πλήρη καταστροφή του Αττικού τοπίου, την εξαφάνιση των τελευταίων ελεύθερων χώρων πρασίνου και την μεγάλη επιβάρυνση της περιοχής βόρεια του αεροδρομίου από τα Σπάτα μεχρι την Λαυρεωτική. Το απώτερο μέλλον προφανώς μας επιφυλλάσσει μια πόλη τέρας που θα επεκτείνεται από το Λαύριο μέχρι τον Πειραιά και προς βόρεια μέχρι τον Μαραθώνα!
Ειδικότερα θα ήθελα να αναφερθώ στο «Μητροπολιτικό μέτωπο Σαρωνικού» από το Πέραμα εώς την Βουλιαγμένη.
Ενώ το σχέδιο του 1985 προβλέπει την αποσυμφόρηση του Λιμανιού του Πειραιά και την αναβάθμιση της περιοχής, με ταυτόχρονη μεταφορά μεγάλου μέρους του επιβατικού στόλου στα λιμάνια Λαυρίου και Ραφήνας, το σχέδιο του 2009 επαναφέρει την λειτουργία του κεντρικού λιμανιού στην πρότερη κατάσταση λόγω διαμαρτυριών των μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών με αποτέλεσμα την υπερσυμφόρηση του Πειραιά και την περαιτέρω υποβάθμιση των γύρω περιοχών. Να μην ξεχνάμε την πώληση του Ο.Λ.Π. στην Κινέζικη εταιρεία CISCO, γιατί τελικά όλα δένουν μεταξύ τους. Η περιοχή του Πειραιά παραμένει υποβαθμισμένη, πρόκειται να επιβαρρυνθεί περισσότερο από την μελλοντική υπερσυγκέντρωση εμπορικών και ναυτιλιακών επιχειρήσεων, ενισχύονται οι βαριές λιμενικές χρήσεις, η αποθήκευση πετρελαιοειδών, με ταυτόχρονη περαιτέρω επιβάρυνση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης.
Δημιουργείται έτσι μια πλήρη ασυμμετρία στην ανάπτυξη με το Ανατολικό τμήμα του παραλιακού μετώπου από τον Φαληρικό όρμο εώς την Βουλιαγμένη. Η ασυμμετρία αυτή περιέχει και σαφή ταξικά χαρακτηριστικά. Οι περιοχές του Περάματος και της Δραπετσώνας με τα εργατικά και προλεταρικακά κοινωνικά στρώματα να αποτελούν την πλειοψηφία της κοινωνικής σύνθεσης των συγκεκριμένων περιοχών, όχι μόνο πρόκειται να αποκοπούν ακόμη περισσότερο από το θαλάσσιο μέτωπο, αλλά θα γνωρίσουν την περαιτέρω υποβάθμιση των γειτονιών και των περιουσιών τους σε μια πόλη όπου μελλοντικά θα δυσκολεύεσαι ακόμα και να αναπνεύσεις. Σε πλήρη αντίθεση τα προάστια από τον Φαληρικό όρμο, Παλαιό Φάληρο, Ελληνικό , Καλαμάκι , Γλυφάδα, μέχρι Βουλιαγμένη, των οποίων την πλειοψηφία της κοινωνικής σύνθεσης αποτελούν μεσοαστικά και μεγαλοαστικά κοινωνικά στρώματα, έχουν επιλεγεί για «την εξασφάλιση του ανοίγματος του μητροπολιτικού συγκροτήματος της Αθήνας προς το παραλιακό μέτωπο και της λειτουργικής διασύνδεσης με αυτό, με την ανάπτυξη χρήσεων πολιτισμού, αναψυχής και αθλητισμού μητροπολιτικής εμβέλειας καθώς και την διασφάλιση της συνέχειας και της προσπελασιμότητας της παράκτιας ζώνης για όλους τους κατοίκους και τους επισκέπετες της πόλης».
Με λίγα λόγια, την ίδια ώρα που στην μια πλευρά της Αττικής κάποιοι εργαζόμενοι θα συνεχίσουν να δολοφονούνται από εργατικά ατυχήματα στην ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, κάποιοι άλλοι, στην άλλη πλευρά θα συνωστίζονται στα γραφεία των Δημάρχων προσπαθώντας με κάθε τρόπο, να διασφαλίσουν την άδεια λειτουργίας καταστημάτων αναψυχής ( εστιατόρια – μπαρ – καφετέριες ) δίπλα από το κύμα. Ετσι οι κοινωνικές ανισότητες θα διευρύνονται όσο η καπιταλιστική συσσώρευση θα εξελίσσεται σε παράλληλη ταχύτητα. Από την μία τα υπερκέρδη των ναυτιλιακών και πετρελαιοειδών εταιρειών και από την άλλη οι εταιρείες μαζικής εστίασης και κατστημάτων αναψυχής. Το δε κράτος και οι νεοφιλελεύθεροι Δήμαρχοι της παραλιακής θα παραδίδονται αμαχητί στις πιέσεις του Κεφαλαίου. Αυτό που πρόκειται να συμβεί στην πρώτη περίπτωση είναι η ηθική απαξίωση του πολίτη πρό την πόλη που ζεί, φαινόμενο που πρόκειται να επηρεάσει πολύ την ποιότητα της ζωής των κατοίκων στην συγκεκριμένη περιοχή, με ταυτόχρονη αύξηση συμπεριφορών παραβατικότητας, και λουμπενοποίησης του προλεταριάτου, που την οργή του θα επιχειρείται να την διαχειριστούν νεοταξικοί, φασιστικοί πολιτικοί χώροι, ειδικοί στην αξιοποίηση του άκρατου λαικισμού. Οσο οι κοινωνικές ανισότητες θα διευρύνονται, τόσο η κοινωνική όξυνση θα γιγαντώνει. Η ποιότητα ζωής στις σύγχρονες πόλεις αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια ταξικής συνείδησης.
Στην δεύτερη περίπτωση, ως γνωστόν, αν θέλεις να πουλήσεις η να εκμισθώσεις σε ιδιώτη, χώρους αναψυχής που ανήκουν στο δημόσιο, η πιο πρόσφορη τακτική είναι η τακτική της απαξίωσης της χρήσης γης, για να έρθουν αργότερα οι ιδιωτικές επιχειρήσεις να «αναβαθμίσουν» την περιοχή.
Παράδειγμα πρώτο. Η περιοχή του Ιπποδρόμου στην Καλλιθέα. Κανείς δεν γνωρίζει -παρότι ψηφίστηκε από την βουλή- πόσα τετραγωνικά μέτρα θα καλύπτει τελικά το κτήριο της όπερας, σε σέση με τον υπόλοιπο ελεύθερο χώρο, που θα κατασκευαστεί από το ίδρυμα Νιάρχου, με ποιόν τρόπο θα διοικείται, ποιά η σχέση του με το Ελληνικό δημόσιο και πως ο απλός κόσμος θα εκμεταλευτεί την παρουσία της όπερας στην περιοχή, εκτός του ότι θα πρέπει να πληρώνει το ακριβό αντίτιμο εισόδου. Οσο για τα έσοδα κανείς δεν ξέρει που θα αποδίδονται. «Πολιτισμός μητροπολιτικής εμβέλειας» για λίγους και εκλεκτούς.
Παράδειγμα δεύτερο. «ανάπτυξη χρήσεων αθλητισμού». Το στάδιο TAE KWO DO στα σύνορα Καλλιθέας – Φαλήρου. Πάνε πέντε χρόνια από τότε που έσβησαν τα φώτα της Ολυμπιάδας και το στάδιο βολοδέρνει μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Κανείς δεν δέχεται να αναλάβει (ούτε Δήμος, ούτε κράτος) τα έξοδα συντήρησης του σταδίου. Μέσω κάποιων εκθέσεων, συνέδριων, και συναυλιών επιχειρείται να αντιμετωπιστεί το κόστος συντήρησης του χωρίς φυσικά συγκεκριμένο χρονικό πλάνο αξιοποίησης του. Ο κίνδυνος αποχαρακτηρισμού του από αθλητικό χώρο αυξάνεται διαρκώς. Ιδανική περίπτωση για Μall.
Παράδειγμα τρίτο. «ανάπτυξη χρήσεων αναψυχής». Τουριστικές εγκαταστάσεις ομίλου Λάτση στην περιοχή Τροκαντερό Παλαιού Φαλήρου. Εδώ ο κύριος Λάτσης παίζει μόνος του. Εστιατόρια, καφετέριες, εμπορικά καταστήματα, συγκεντρωμένα όλα μαζί στην χλιδάτη μαρίνα για πολυτελή σκάφη που κατασκευάστηκε. Ο χώρος αυτός ενοικιάστηκε από την Εταιρεία Τουριστικά Ακίνητα με τις ευλογίες του Δημάρχου, στον όμιλο συμφερόντων Λάτση για πενήντα χρόνια. Πλήρη ανυπαρξία του Κράτους και του Δήμου. Παντελής έλλειψη δημοτικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Πλήρης επικράτηση του ιδιωτικού μεγάλου Κεφαλαίου.
Παράδειγμα τέταρτο. «Μητροπολιτικό πάρκο Ελληνικού». Το μεγάλο φαγοπότι. Παρά τον τίτλο «Μητροπολιτικό πάρκο» που παραπέμπει ευθέως σε πάρκο πρασίνου, στο νέο ρυθμιστικό ενσωματώνονται οι σχεδιασμοί του 2007 για την δημιουργία μιας μεγάλης έκτασης οικιστικής και εμπορικής ζώνης στον χώρο του πρώην αεροδρομίου. Ευτυχώς η τοπική κοινωνία και ο Δήμος αντιστέκονται.
Παράδειγμα πέμπτο. Το μεγάλο στοίχημα των ανοικτών παραλιών. Εδώ και χρόνια δίνεται μεγάλη μάχη κυρίως από τον Δήμαρχο του Ελληνικού για να παραμείνουν οι παραλίες με ανοικτή πρόσβαση για όλο τον κόσμο. Οι επιχειρηματίες της νύχτας καραδοκούν στήνοντας παράνομα τις επιχειρήσεις αναψυχής τους, περιφράζοντας την παραλία με κάγκελα !!!. Το επίσημο κράτος σιωπά.
Καμιά εφαρμογή πολιτικής δεν είναι τυχαία. Οι αοριστολογίες του -πρώην πλέον- πρωθυπουργού, δεν πείθουν κανέναν. Στην φιλοσοφία του νέου ρυθμιστικού σχεδίου Αττικής, το ζητούμενο είναι η πλήρη έκφραση ενός σκληρού καπιταλιστικού νεοφιλελευθερισμού και η μετουσίωση του σε πράξη. Η λογική «τα κέρδη πάνω από τον άνθρωπο» συναντά την πλήρη εφαρμογή της.
Η δική μας λογική, πρέπει να είναι η λογική της αντίστασης, της ανάπτυξης τοπικών κινημάτων, κινημάτων πόλης, της δημιουργίας δημοτικών κινήσεων, οικολογικών ομάδων, και στόχος τους να ευαισθητοποιήσουν τον πολίτη και να τον ενημερώσουν για την επίθεση που ετοιμάζεται από κάθε λογής εκπροσώπους του μεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου, στα πλαίσια των προσπαθειών για την πλήρη καταστροφή του Αττικού τοπίου και την εκ νέου διάλυση του κοινωνικού ιστού της ευρύτερης περιοχής, προκρίνοντας τα υπερκέρδη, στον βωμό μιας στρεβλής ανάπτυξης, στερούμενης κάθε κοινωνικής και οικολογικής ευαισθησίας.
Το θέμα είναι τεράστιο και δεν μπορεί να αναλυθεί σε ένα άρθρο. Οποιος θέλει να ενημερωθεί καλύτερα μπορεί να ανατρέξει στις παρακάτω πηγές:
1. Στο άρθρο της ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ «Κριτική προσέγγιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής» στο ΟΙΚΟ – ΣΥΝ.
2. Στην μελέτη από το «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
ακυβέρνητες πολιτείες 